Psychologe Marina Meeuwisse promoveerde aan de Vrije Universiteit Brussel op onderzoek naar de wijze waarop het idee van een stad zich in de hoofden van de mensen vormt. Meeuwisse laat zien dat mensen ongemerkt betekenissen toekennen aan plekken die zij schijnbaar achteloos passeren.

De resultaten bieden inzicht in hoe het imago en de identiteit van wijken veranderd kunnen worden. “Bescheiden ingrepen in de textuur, kleur en materiaalgebruik van de stad op ‘ooghoogte’ veranderen de betekenis van een plek” aldus Meeuwisse.

.

Kwetsbare wijken

Grote steden kennen wijken met hardnekkige problemen. Problemen die maken dat de leefbaarheid en de veiligheid onder druk staan. Soms leidt dat tot een explosieve combinatie van fysieke, sociale en economische factoren die tot grote problemen kan leiden.

“Oplossingen voor deze vraagstukken vragen om inzicht in de factoren die de samenhang tussen de gebouwde stad en stedelijke cultuur verklaren”, zegt de universiteit.

 “Er is weinig fundamenteel interdisciplinair onderzoek gedaan naar de relatie tussen de stedelijke inrichting en stedelijke cultuur, de sociale texturen in een stad”, zegt Meeuwisse zelf.

. 

Spraakverwarring 

“Er is sprake van een spraakverwarring tussen makers en denkers: ontwerp disciplines en sociale disciplines hanteren begrippen en concepten die voor meerdere uitleg vatbaar zijn en die vanuit wetenschappelijk oogpunt onderling niet uitwisselbaar zijn. De resultaten van het onderzoek bieden politici, bestuurders, ontwerpers en sociaal wetenschappers een handelingskader en concrete richtlijnen voor een geïntegreerde, agogische aanpak van stedelijke vraagstukken.”

.

Leerprocessen

Volgens het onderzoek liggen ‘non-formele en informele’ leerprocessen ten grondslag aan de vorming van het denkbeeld in de hoofden van mensen. “Dat zijn vormen van leren waarbij geen expliciete aandacht is voor kennisoverdracht”, verklaart de universiteit.

“De termen verwijzen naar alle vormen van leren die in het dagelijks leven plaatsvinden, elke ontmoeting, elke ervaring kan daarvan deel uitmaken. De hersenstructuren die zulke toevallig geleerde kennis opslaan zijn niet ‘on speaking terms’ met de hersenstructuren waarin we formele aangeleerde kennis opslaan. Ook blijkt dat ons geheugen geen onderscheid kan maken tussen feit en fictie. Media dragen impliciet bij aan ‘de stad als denkbeeld’.”

.

Boek

Volgens de Rotterdamse wethouder Marco Florijn wordt de stad dankzij het onderzoek ‘grijpbaarder’. Binnenkort verschijnt van de hand van Marina Meeuwisse het boek ‘De intrinsieke stad’, dat onder andere te koop zal zijn bij Het Nieuwe Instituut.

 .

Wow! voetnoot

Ontdaan van alle diplomatie lezen wij dat een paar simpele ingrepen er al toe kunnen leiden dat mensen hun stad en hun wijk als plezieriger, veiliger, socialer en ‘eigener’ kunnen ervaren. De wijze waarop mensen een stad ervaren leidt tot een soort ‘self fulfilling prophecy’; de stad wordt dan ook plezieriger, socialer en eigener.

We lezen dat dit instrumentarium tot op heden niet wordt ingezet omdat bestuurders en actoren in het sociale domein -arbeidsmarkt, welzijn, gezondheidsbeleid, jeugd en gezin, WMO, Participatiewet- en in het fysieke domein –architecten, planologen, stedenbouwkundigen, gebiedsontwikkelaren– elkaars taal niet spreken én de ‘fijne kneepjes’ niet beheersen.

De uitdaging: Hoe zorgen we ervoor dat er meer onderzoek gedaan wordt naar de relatie tussen stedelijke inrichting en stedelijke cultuur? Hoe zorgen we ervoor dat er meer oog komt voor textuur, kleur en materiaalgebruik en voor wat dat met mensen doet? Hoe zorgen we ervoor dat de vormgevers van onze sociale en fysieke leefomgeving elkaar buiten de ‘kolommen’ van respectieve disciplines gaan vinden?

Kortom: Er is werk aan de winkel!

.

Meer over dit onderwerp op de Wow! website:

• Habitologie
• Investeren in Social Change
• Jane Jacobs – De menselijke stad
• 50% is eenzaam
• 60% zoekt zingeving

Relevante links:

• Bron: Persbericht Vrije Universiteit Brussel
• Marina Meeuwisse (LinkedIn)