14% van het maatschappelijk vastgoed staat leeg. 18% van de kantoormeters staat leeg. En zo kunnen we nog even doorgaan. Maar, CBS en RTLZ kunnen dat veel beter vertellen:

Prachtig dat ze het in kaart brengen, en met het feit dat men het in kaart kan brengen daar pronken er inmiddels velen mee. Waar wij veel minder over horen is de in onze optiek veel belangrijker vraag: “Hoe lossen we het leegstandsprobleem op?”

Zelf hebben we, als Coöperatie Wow! / 360 Graden Rond combinatie, twee Brabantse Rabobank kantoorgebouwen mogen herbestemmen. 360 Graden Rond heeft met een afgeleide aanpak corporatie-vastgoed in Vinkeveen van een nieuwe bestemming mogen voorzien. Succesvol, zeggen we in alle bescheidenheid. Maar ons succes is vooral leuk voor ons, voor Rabobank en voor de ondernemers die nu in die gebouwen actief zijn. In ons succes ligt het bewijs dat aanpakken van leegstand mogelijk is. Co-creatief en helemaal in lijn met de burgerparticipatie gedachte.

Dat de Wow! aanpak werkt dat wordt zo links en rechts ook wel gezien. We krijgen volop verzoeken om mee te denken met onder andere provincies, gemeenten, ziekenhuizen en zorg-directeuren. Meedenken doen we graag, maar we letten ook goed op, en leren van deze contacten:

Wat opvalt
Wat ons opvalt is de urgentie. Die ontbreekt namelijk bij velen:

De zorg-directeuren die wij spraken zien leegstand helemaal (nog) niet als een probleem, terwijl er nu en op afzienbare termijn toch zo’n 10 miljoen vierkante meter zorg-vastgoed leeg komt. Een aantal van de zorg-directeuren is zelfs voornemens om nieuw te gaan bouwen, “anticiperend op de veranderende zorg-vraag”… Dat oude zorg-gebouwen slopen en nieuwe zorg-gebouwen bouwen qua footprint maar liefst 50 jaar kost om te compenseren, dat was nieuws voor hen.

Een enkele visionaire bank-directeur daargelaten zien de banken die wij spreken de oplossing vooral in het traditionele: Verkopen aan een projectontwikkelaar… Bijzonder, denken wij. Er heeft een ware slachting plaatsgevonden in projectontwikkel-land en die slachting is nog niet voorbij. (een interview met Jo Roelof Zeeman in het FD) Dat moeten die banken toch ook weten, zou je zeggen.

Provincie Noord-Brabant ziet leegstand wél als een probleem. Ze ziet dat leegstand hele winkelstraten naar beneden sleurt. Ze ziet dat leegstaande kantoren tot verpaupering leiden, waarin hele buurten worden meegesleurd. Ze ziet ook dat leegstand criminaliteit aantrekt, en leidt tot vernielingen, wat weer leidt tot gevoelens van onveiligheid onder de omwonenden. Wat wij erg jammer vinden is dat Provincie Noord-Brabant inmiddels zo’n driekwart jaar onderweg is om het signaleren van het probleem om te zetten in beleid. Het leegstand probleem is in 2007/2008 begonnen. De signalering is dus rijkelijk laat, en het beleid is nog altijd niet in zicht…

Wordt het niet eens tijd…
Wij denken dat er wat moet gebeuren én we gooien een brutaal idee in de spreekwoordelijke groep:

Herwaardeer al dat leegstaand vastgoed nu eens tegen actuele reële marktwaarden. Op die manier wordt het probleem urgent. Geen fiscale compensatie meer, niet pappen en nat houden, gewoon dealen met de harde realiteit. Dat moeten we als burgers ook.

Okay, als je het leegstaande vastgoed reëel waardeert dan tuimelen er waarschijnlijk een aantal banken om. Het onderpand onder uitstaande hypotheken blijkt dan namelijk niet of voor slechts bijvoorbeeld de helft te bestaan. Zo’n afboeker is niet goed voor je solvabiliteit, en dus zal DNB ingrijpen bij de banken die de verplichte ratio’s na de hertaxatie niet meer halen. Er tuimelen waarschijnlijk nogal wat projectontwikkelaars om. Wij hebben vernomen dat er in ons land zo’n vierhonderd middelgrote en grote projectontwikkelaars technisch failliet zijn, en herwaarderen van de portefeuille zal velen van hen over het randje duwen. Da’s heel vervelend voor hen, maar voor de samenleving niet echt. Er gebeurt dan ook iets positiefs, namelijk: Al die leegstaande panden van die failliete projectontwikkelaars worden geveild, en dat lijkt de enige manier waarop we die panden kunnen bevrijden uit vicieuze cirkel waar ze nu inzitten. Veilen geeft groepjes crowdfundende burgers de kans om die panden samen, en voor een appel en een ei, te kopen. Van die panden kunnen zij leuke creatieve woonplekken maken voor hun kinderen, indoor stadsboerderijen, of andere faciliteiten voor hun eigen buurt.

Kortom: Herwaarderen is ons advies. Dat doet even pijn, maar uiteindelijk leidt het tot de oplossing van een levensgroot probleem dat alweer zo’n acht jaar doorsukkelt.