• De Europese Unie importeert steeds meer elektriciteit uit omringende landen.
• EU-lidstaten omzeilen daarmee het Europese emissiehandelssysteem (ETS).
• De CO₂-uitstoot van die stroomproductie zou binnen de EU veel lager uitvallen

EU importeert steeds meer ‘vuile’ kolenstroom:

De Europese Unie importeert steeds meer kolenstroom uit niet-EU-lidstaten die niet onder het Europese emissiehandelssysteem ETS vallen. Dit ondermijnt pogingen in de EU om de CO₂-uitstoot terug te dringen en het stimuleert landen buiten de EU om steenkool te blijven gebruiken. Dat staat in een vandaag gepresenteerd rapport van Sandbag, een non-profitdenktank over Europees klimaatbeleid.

Vorig jaar importeerden EU-landen die onder het ETS vallen netto 21 terawattuur aan elektriciteit uit landen buiten de EU. Dat is zeven keer zoveel als in 2017. Voor al die geïmporteerde stroom wordt nauwelijks of geen CO₂-prijs betaald. Sandbag spreekt van een ‘offshore CO₂-paradijs’.

Finland grootste importeur

11 miljoen ton extra CO₂-uitstoot

De geïmporteerde stroom leidde vorig jaar tot een uitstoot van 26 miljoen ton CO₂. Als al die stroom in de EU-lidstaten zou zijn geproduceerd zou dat een besparing opleveren van 11 miljoen ton, omdat de elektriciteitsproductie in de EU gemiddeld minder CO₂ intensief is.

De waarde van de ingevoerde stroom in 2019 bedraagt €1,6 mrd. Als daarover een CO₂-prijs conform het ETS zou zijn betaald, zou dat €630 mln hebben opgeleverd.

‘Stroomimport zal toenemen’ 

Het rapport waarschuwt dat de import van stroom uit landen buiten de EU de komende jaren waarschijnlijk zal toenemen, omdat er wordt gewerkt aan nieuwe stroomverbindingen. In totaal gaat het volgens de onderzoekers om een uitbreiding van de zogenoemde interconnectie-capaciteit van 31%. Vooral de verbindingen met landen in de westelijke Balkan en met Turkije en Egypte, waar volgens de onderzoekers nieuwe kolencentrales staan gepland, worden uitgebreid.

In totaal gaat het om 57 gigawatt aan vermogen van nieuwe kolencentrales die zijn gepland of in aanbouw in landen die worden aangesloten op het EU-elektriciteitsnetwerk. Het grootste deel van die kolencentrales wordt gebouwd in Turkije, Egypte, Bosnië en Servië.

Klimaatdoelen gedwarsboomd

Wat volgens Sandbag verontrustend is, is dat de grootste importeurs van stroom buiten de EU ook de meest ambitieuze CO₂-reductiedoelen voor hun elektriciteitssector hebben. Dan gaat het om landen als Finland, Griekenland en Kroatië. Zes EU-landen (Portugal, Griekenland, Hongarije, Italië, Slowakije en Finland) willen voor 2030 kolenstroom in hun land hebben uitgefaseerd, maar blijven zonder nieuwe beleid wel blootgesteld aan kolenstroom van buiten de EU. 

Zo worden CO₂-reductieplannen van de EU ondermijnd als de import van kolenstroom een concurrentievoordeel blijft houden. ‘Klimaatdoelen worden gedwarsboomd doordat de CO₂-emissies buiten de EU plaatsvinden’, aldus het rapport.

CO₂-grensbelasting

Sandbag roept op om een CO₂-belasting aan de grens in te voeren om te voorkomen dat CO₂-emissies door de EU worden uitbesteed aan omringende niet-EU landen. Dat is volgens de denktank makkelijker dan een belasting op andere internationaal verhandelde goederen. Het elektriciteitstransport is namelijk transparant: de eenvoudige productieketen zorgt ervoor dat CO₂-emissies makkelijk zijn te herleiden.

President Ursula von der Leyen van de Europese Commissie heeft zo’n belasting een ‘belangrijk gereedschap’ genoemd om ervoor te zorgen dat EU-bedrijven kunnen concurreren op basis van een gelijk speelveld met landen als China. Een concreet voorstel voor een belasting op kolenstroom uit niet EU-landen ligt er nog niet.

Auteur

Financieel Dagblad | Bert van Dijk ( link )

Andere artikelen over milieu en /of energie op deze website:

• Auto’s zuiniger (en dus schoner) maken ( Corellian )
• Wegdek wekt energie op ( link )
• Consument hecht meer waarde aan duurzaamheid ( link )
• Wow! helpt studenten met ‘groene wedstrijd’ ( link )
• Verpakkingsloze supermarkt ( link )