De schrale voorstelling die economen, journalisten, ambtenaren van het Centraal Planbureau en het ministerie van Financiën geven van de economische wetenschap is een tijdbom onder de politieke en economische ontwikkeling in Nederland.

Het idee is dat het in de economie alleen gaat om financiële transacties, koopkrachtplaatjes, inkomen, kwantitatieve economische groei, aanleg van nieuwe wegen én versterking van oude wegen, verhogen van de maximumsnelheid, het bouwen van kantoren en woningen ten behoeve van pseudo-werkgelegenheid bedreigt op grote schaal de kwaliteit van het bestaan van burgers van nu, van straks en waar ook ter wereld.

De reden is dat een financiële calculatie omtrent de aanwending van beperkte middelen weliswaar deel uit maakt van economische analyse maar niet toereikend is voor een integrale besluitvorming, die uiteindelijk berust op een inhoudelijke afweging van alle aspecten, kwantitatieve en kwalitatieve die de welvaartspositie van de burgers raken.

Neem de beroering in de bouw

Aannemers gaan failliet, opdrachten blijven uit en Eelco Brinkman dringt aan op grootscheepse investeringen in de nieuwbouw van kantoren, woningen en de aanleg van wegen. Welk perspectief van de economische ontwikkeling heeft hij hierbij op het oog? In ieder geval niet het perspectief van de Nederlandse consument. Deze beseft beter dan economen en politici dat de nadruk op imposante kwantitative economische groei verschuift naar matige groei en zelfs krimp en bovenal naar de kwaliteit van een kennisintensieve, duurzame economische ontwikkeling.

In een wereld die bol staat van de schulden past de consument er voor als aanjager van economische groei op te treden. Zij blijven gericht op het verminderen van schulden en het versterken van hun financiële reserves. Wereldwijd wordt er door consumenten meer gespaard. Herstel van de economische ontwikkeling, kan en hoeft niet te komen van consumentenvertrouwen en consumptieve bestedingen, zoals veel economen in koor roepen. Het moet komen van grootscheepse investeringen in duurzaamheid. De bouw is een prachtig voorbeeld. De voorstellen van Wientjes en Brinkman zijn volledig losgezongen van de behoeften van de consumenten en uitsluitend gericht op belangen van aannemers, waardoor in de woningbouw dreigt te gebeuren wat inmiddels is geschied in de kantorenmarkt.

Renoveren

Wie de bouw te hulp wil stellen, moet het zoeken in een project dat rechtstreeks aanknoopt bij het voorzien in behoeften van eigenaren en huurders van woningen. In plaats van sloop en nieuwbouw ligt het renoveren van de bestaande woningvoorraad uit het oogpunt van duurzaamheid voor de hand. Het effect daarvan verbetert de welvaart van de burgers, levert zinvolle werkgelegenheid op en herstelt de winsten van aannemers. Deze moeten dan wel hun productieprocessen aanpassen aan de eisen van deze tijd. In het algemeen is het onderhoud van hetbestaande te zeer verwaarloosd onder druk van de illusie van permanente groei, zoals bijvoorbeeld inzake het spoorwegnet. Renoveren van woningen, zodat de energievoorziening verduurzaamt, sprake is van een beter waterbeheer, de klimaatdreiging vermindert, de luchtkwaliteit verbetert en de leefbaarheid voor de mensen in hun woonomgeving aantrekkelijker wordt, is voor de burger als consument een wenkend perspectief.

Het denken in termen van achterhaalde groeicijfers en financiële rendementen wordt zodoende doorbroken ten gunste van een beleid dat de kwaliteit van het bestaan van de burgerij als uitgangspunt heeft. Voor de consumenten staat tegenover het matigen van de particuliere consumptie, via extra bezuinigingen een investeringsimpuls in duurzaamheid, waarvan zij op korte en lange termijn de vruchten plukken. Langs deze weg wordt een alternatief geboden voor de huidige toestand, waarin het land in feite wordt geregeerd door de uitkomsten van de berekeningen van het CPB over koopkrachtplaatjes en kwantitative werkgelegenheid en groei. Het is tijd voor het humaniseren van transacties in het economisch en maatschappelijk leven.

©Prof. Arnold Heertje, exclusief voor rtlz.nl