De Nederlandse musea zijn in totaal € 6,4 miljard waard, wat overeenkomt met een jaarlijkse welvaartswinst van ongeveer € 370 miljoen. Tegenover die bijdrage aan de welvaart – deels in klinkende munt en deels in verhoogd genot voor consumenten – staat op dit moment een jaarlijkse subsidie van ongeveer hetzelfde bedrag. De hoogte van dat subsidiebedrag zou met de berekende maximale welvaartswinst dus te rechtvaardigen zijn.

De waarde die mensen aan musea hechten is in ieder geval veel hoger dan wat er in de kassa van die musea terecht komt. Per jaar ontvangen de musea ongeveer 80 miljoen euro aan entreegelden, wat overeenkomt met een Netto Contante Waarde – de totale waarde van alle verwachte toekomstige opbrengsten teruggerekend naar euro’s op dit moment – van circa 1,5 miljard. De (toekomstige) welvaartswinsten van de musea bedragen op dit moment minstens het dubbele, en misschien zelfs wel vier keer zoveel.

Die welvaartswinst komt niet alleen terecht bij de bezoekers van de musea, maar ook in de huizenprijzen en de grondwaarde in de steden waar de aantrekkelijke musea zich bevinden, bij de bedrijven in die steden die winst maken op de bestedingen van toeristen, en bij toekomstige generaties die profiteren van de rol die musea spelen in het onderwijs. Bovendien hechten alle Nederlanders samen waarde aan het bestaan van de Nederlandse musea, ook degenen die geen musea bezoeken. Het feit dat veel andere partijen dan de musea zelf profiteren van de welvaartswinst die musea veroorzaken rechtvaardigt overheidssubsidiering.

Dat wil echter niet automatisch zeggen dat de omvang en de verdeling van die subsidies maatschappelijk optimaal zijn. Allereerst is een deel van de berekende welvaartswinst onzeker. Die onzekerheidsmarge is € 2,9 miljard, wat de ondergrens van de welvaartswinst van musea op € 3,5 miljard brengt, ofwel € 202 miljoen per jaar. Ook zijn niet alle subsidies aan ieder afzonderlijk museum op basis van de berekende totale welvaartswinst per se gerechtvaardigd. Daarvoor zouden eerst de maatschappelijke kosten en baten per museum berekend moeten worden. Tot slot is herbezinning op de verdeling van de subsidies tussen Rijk, provincie en gemeenten wenselijk. Een belangrijk deel van de welvaartswinst slaat namelijk lokaal neer, terwijl de meeste subsidies van de Rijksoverheid komen.

• Bron: ‘De schat van de stad’
• Download het rapport; ‘De schat van de stad’